Bán khống trên thị trường chứng khoán là gì

Bán khống là gì

Bán khống (short selling) có bản chất là việc bán một loại tài sản hoặc chứng khoán mà người bán không sở hữu vào thời điểm thực hiện giao dịch. Để thực hiện bán không, nhà đầu tư sẽ vay chứng khoán từ nhà môi giới và bán trước với giá cao rồi sau đó mua lại với giá thấp để hoàn trả lại người cho vay khi giá cổ phiếu giảm. Lúc này NĐT sẽ thu được khoản lợi nhuận bằng với chênh lệch giữa giá bán và giá mua, sau khi trừ đi các loại phí giao dịch và lãi phải trả khi vay cổ phiếu.

Ta cùng lấy một ví dụ như sau:

NĐT A vay từ nhà môi giới 1.000 cổ phiếu X và bán với giá thị trường là 20.000đ/cổ phiếu. Sau một thời gian, NĐT A sẽ mua lại 1.000 cổ phiếu X trên thị trường và hoàn trả lại cho nhà môi giới để hoàn tất giao dịch bán khống. Lãi/lỗ của NĐT A trong giao dịch bán khống này sẽ phụ thuộc vào mức giá mà anh ta mua lại cổ phiếu. Cụ thể như sau:

– Nếu NĐT A mua lại cổ phiếu X với giá thấp hơn giá đã bán trước đó, ví dụ như 15.000đ/cổ phiếu, anh ta sẽ lãi (20.000-15.000)x1.000 = 5.000.000đ

– Nếu NĐT A mua lại cổ phiếu X với giá cao hơn giá đã bán trước đó, ví dụ như 25.000đ/cổ phiếu, anh ta sẽ lỗ (25.000-20.000)x1.000 = 5.000.000đ

Bán khống trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Đối với thị trường chứng khoán cơ sở thì hiện tại, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chưa cho phép thực  hiện các giao dịch bán khống. Tuy nhiên, cũng đã xuất hiện một số hình thức “lách luật” thông qua hoạt động vay mượn chứng khoán giữa các cá nhân, bán nhờ trên tài khoản của người khác hoặc giao dịch qua “kho” của các công ty chứng khoán.

Còn trên thị trường chứng khoán phái sinh cụ thể là đối với hợp đồng tương lai chỉ số VN30, NĐT đã có thể thực hiện các lệnh “Short”, với bản chất tương tự như việc bán khống khi NĐT không cần phải sở hữu danh mục chứng khoán cơ sở.

Ưu điểm và rủi ro của bán khống

Ưu điểm

– Bán khống giúp NĐT có thêm cơ hội để tìm kiếm lợi nhuận, đặc biệt là trong hoàn cảnh thị trường giá xuống.

– Bán khống trên thị trường phái sinh có thể giúp NĐT phòng vệ rủi ro cho danh mục chứng khoán cơ sở của mình khi thị trường chung giảm giá.

Rủi ro

– Do cổ phiếu có thể tăng giá không có giới hạn, nên trên lý thuyết, NĐT bán khống có thể phải chịu mức thua lỗ tiềm tàng lớn, lên đến không giới hạn. Ngược lại, do giá cổ phiếu không thể xuống dưới mức 0, nên mức lợi nhuận tối đa khi bán khống là có giới hạn.

– Do bán khống đối với chứng khoán cơ sở chưa được cho phép tại Việt Nam, nên NĐT “lách luật” thực hiện các giao dịch này có thể phải chịu các rủi ro liên quan đến pháp lý cũng như ít được bảo vệ khi có tranh chấp xảy ra.

– Hoạt động bán khống chưa được quản lý chặt chẽ nên dễ xuất hiện việc thao túng cổ phiếu và tổn thất lớn thường thuộc về các NĐT nhỏ lẻ. Do vậy, NĐT chỉ nên thực hiện giao dịch bán khống khi có đủ kiến thức, kinh nghiệm, nhạy bén với thị trường, thông tin và quan trọng nhất là quản lý rủi ro chặt chẽ.

XEM THÊM:

• Quỹ đầu tư mạo hiểm là gì
• Chỉ số CIR là gì và ý nghĩa đối với ngành ngân hàng
• Chiến lược đầu tư cổ phiếu phù hợp cho giai đoạn suy thoái kinh tế
• Bảo lãnh phát hành chứng khoán là gì
• Cổ phiếu thu nhập là gì và so sánh với cổ phiếu tăng trưởng
• Due diligence là gì và những nội dụng chính của hoạt động này