Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư đối với mã cổ phiếu đang nắm giữ. Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông và đồng thời là chủ sở hữu của công ty phát hành. Nhà đầu tư có quyền được hưởng một phần lợi nhuận của công ty và có quyền biểu quyết trong một số quyết định của công ty.
Tìm hiểu về cổ phiếu
Cổ phiếu là một thành phần quan trọng trong nền kinh tế – cho phép các công ty huy động vốn cho các hoạt động kinh doanh bằng cách bán một phần sở hữu cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán cổ phiếu thông qua các sàn giao dịch chứng khoán. Ví dụ như Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE), Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).
Cổ phiếu phổ thông mang lại cho cổ đông quyền tự do chuyển nhượng, biểu quyết đối với các quyết định của công ty tại Đại hội cổ đông và được hưởng cổ tức dựa trên kết quả kinh doanh và giá trị cổ phiếu họ sở hữu. Cổ phiếu ưu đãi – thường là không có quyền biểu quyết các vấn đề của công ty.
Ví dụ: Nếu một công ty có 100 cổ phiếu đang lưu hành và bạn nắm giữ 1 cổ phiếu, nghĩa là bạn sở hữu 1% cổ phần của công ty đó. Giá trị cổ phiếu của bạn sẽ đại diện cho phần trăm sở hữu (1%) trong tổng vốn hóa thị trường của công ty.
Ví dụ hoạt động phát hành cổ phiếu
Hãy tưởng tượng bạn muốn mở một cửa hàng bánh mỳ, nhưng bạn chỉ có số vốn 20 triệu. Bạn cần tổng số tiền là 100 triệu để mua các máy móc, tài sản cần thiết (ví dụ: bột mì, lò nướng, mặt bằng…). Bạn nghĩ đến việc huy động vốn từ bạn bè và gia đình. Giả sử rằng bốn người thân của bạn góp tiền với bạn, mỗi người có 20 triệu, bạn có tổng số vốn 100 triệu và bạn có thể bắt đầu. Để nhận được khoản đầu tư của họ, bạn đồng ý chia cho mỗi người 20% quyền sở hữu cửa hàng bánh mỳ và lợi nhuận của cửa hàng. Đây là cách công ty huy động vốn từ việc phát hành cổ phiếu.
Lịch sử của cổ phiếu
Người La Mã là những người đầu tiên sử dụng một công cụ gần giống như cổ phiếu để đảm bảo công dân có quyền lợi đối với các công trình công cộng. Các nhà thầu xây dựng được nhà nước thuê sẽ phát hành một công cụ giống như cổ phiếu để huy động vốn cho các dự án xây dựng.
Tới những năm 1600 và thời của Công ty Đông Ấn (EIC). Đây là công ty cổ phần đầu tiên trên thế giới. EIC hoạt động kinh doanh các mặt hàng trên khắp khu vực Ấn Độ Dương.
Sự khác nhau giữa các công cụ tài chính và cổ phiếu là gì?
Trái phiếu và cổ phiếu
Không giống như cổ phiếu, trái phiếu dựa trên nguyên lý vay – cho vay. Có nghĩa là bạn cho công ty phát hành trái phiếu vay tiền và nhận được tiền lãi cố định.
Nắm giữ trái phiếu không có quyền sở hữu trong công ty nhưng lại an toàn hơn nắm giữ cổ phiếu. Giả sử một công ty vừa phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Nếu công ty đó phá sản, người nắm giữ trái phiếu sẽ được ưu tiên nhận các khoản đền bù từ việc thanh lý tài sản công ty trước người nắm giữ cổ phiếu.
Một điểm khác nhau nữa giữa cổ phiếu và trái phiếu là cổ phiếu thường được mua bán trên sàn giao dịch. Trái phiếu thường được giao dịch trực tiếp qua quầy giao dịch của các ngân hàng.
Hợp đồng tương lai và cổ phiếu
Hợp đồng tương lai khác với cổ phiếu ở chỗ nó là các chứng khoán phái sinh niêm yết. Trong đó, có bên tham gia cam kết mua hoặc bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá được xác định vào ngày đã xác định trong tương lai. Hợp đồng tương lai có giá trị dựa trên một tài sản khác – chẳng hạn như chỉ số, hàng hóa, cổ phiếu, tiền tệ, v.v.
Phân loại cổ phiếu
Cổ phiếu phổ thông
Đa số cổ phiếu trên thị trường là cổ phiếu phổ thông. Lợi ích cơ bản của cổ phiếu phổ thông là quyền biểu quyết – với mỗi cổ phiếu thường tương đương với một phiếu bầu. Nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu phổ thông có thể tham dự các cuộc họp đại hội đồng cổ đông và biểu quyết về các vấn đề của công ty như bầu cử thành viên hội đồng quản trị, chi trả cổ tức hoặc các chiến lược chung của công ty.
Cổ phiếu ưu đãi
Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi vẫn nhận được cổ tức nhưng không có quyền biểu quyết các vấn đề của công ty. Ngoài ra cổ phiếu ưu đãi cho phép một số nhà đầu tư nhất định mua với giá rẻ hơn giá đang giao dịch trên thị trường.
Một số thuật ngữ về cổ phiếu phổ biến
Free float: Số lượng cổ phiếu đã phát hành ra thị trường và được giao dịch công khai.
Chia tách cổ phiếu: Nếu một công ty muốn làm cho giá cổ phiếu của mình dễ tiếp cận hơn với các nhà đầu tư, thì công ty đó sẽ tiến hành chia tách cổ phiếu. Điều này sẽ không thay đổi vốn hóa thị trường của công ty hay tổng giá trị của cổ phiếu bạn sở hữu. Nó sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu có sẵn và giảm giá mỗi cổ phiếu.
Vốn chủ sở hữu: Ở dạng cơ bản nhất, nó là tài sản còn lại của công ty sau khi trừ đi tổng nợ. Số liệu này có thể được sử dụng để hiểu rõ hơn về giá trị của cổ phiếu. Số liệu này dùng để tính giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu.
Cổ phiếu blue-chip: Các công ty lớn, có vốn hóa lớn được xếp vào nhóm blue-chip.
Cổ phiếu penny: Các công ty nhỏ giao dịch dưới ngưỡng 10,000 VNĐ thường được gọi là cổ phiếu penny. Đa số các cổ phiếu Penny có mức độ rủi ro cao hơn các cổ phiếu vốn hóa lớn và vừa.
Người môi giới: Một môi giới sẽ thực hiện đặt lệnh mua/bán thay cho nhà đầu tư, hướng dẫn, tư vấn đầu tư và nhận tiền hoa hồng từ khoản phí giao dịch của bạn.
Mua ký quỹ (margin): Mua ký quỹ là vay tiền của công ty chứng khoán để mua cổ phiếu.
Bạn đã sẵn sàng đầu tư? Đăng ký tài khoản chứng khoán online trong 5 phút, miễn phí giao dịch 60 ngày đầu tiên.
Bài viết liên quan:
Chào các bạn, tôi là Đỗ Hoàng Quân. Tôi tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam từ năm 2007. Trải qua nhiều chu kỳ, tôi am hiểu quy luật vận động của thị trường và xây dựng cho mình những nguyên tắc quan trọng để có thể kiếm tiền bền vững trên thị trường chứng khoán. Tìm hiểu thêm về tôi tại đây.
Đăng ký mở tài khoản chứng khoán
Tham gia nhóm Zalo tư vấn đầu tư Miễn phí
