Khi nào thì bị gọi ký quỹ (call margin) và bán giải chấp tại VPS?

Giao dịch ký quỹ (margin) tại VPS cho phép nhà đầu tư vay thêm tiền để mua cổ phiếu. Nhà đầu tư sử dụng margin để mua được nhiều cổ phiếu hơn và kỳ vọng có nhiều lợi nhuận hơn.

Tuy nhiên, khi giá cổ phiếu đi ngược kỳ vọng của nhà đầu tư, số tiền vay thêm để mua cổ phiếu làm gia tăng khoản lỗ. Nếu khoản lỗ vượt quá giới hạn cho phép, nhà đầu tư sẽ nhận được một cuộc gọi ký quỹ (call margin) từ công ty chứng khoán hoặc bị bán giải chấp cổ phiếu để đưa tài khoản về ngưỡng an toàn.

Bài viết sẽ giải thích call margin là gì, khi nào thì nhà đầu tư tại VPS bị call margin và bán giải chấp cổ phiếu?

Call margin và bán giải chấp tại VPS

Call margin là hoạt động của công ty chứng khoán yêu cầu nhà đầu tư nộp thêm tiền hoặc bán bớt cổ phiếu khi tài khoản chạm ngưỡng call margin.

Bán giải chấp là hoạt động công ty chứng khoán tự động bán cổ phiếu của nhà đầu tư để đưa khi tài khoản về trên ngưỡng call margin.

Công thức tính tỷ lệ tài khoản để xác định ngưỡng call margin và bán giải chấp cổ phiếu

Tỷ lệ tài khoản (hay còn gọi là Tỷ lệ ký quỹ) là dữ liệu để xác định tài khoản đã chạm ngưỡng call margin hoặc bán giải chấp hay chưa. Tỷ lệ tài khoản thể hiện mối tương quan giữa tải sản ròng và khoản vay margin của nhà đầu tư. Tỷ lệ tài khoản được tính bằng công thức sau:

Tỷ lệ tài khoản = Tài sản ròng / Tổng tài sản

Trong đó:

• Tài sản ròng: Tài sản thực của nhà đầu tư
• Tổng tài sản: Tài sản ròng + Nợ

Ví dụ:

Nhà đầu tư có số vốn 1 tỷ đồng và vay margin 1 tỷ đồng để mua cổ phiếu, tỷ lệ tài khoản sẽ được tính như sau:

Tỷ lệ tài khoản = 1.000.000.000 / ( 1.000.000.000 + 1.000.000.000) = 0,5

Nhà đầu tư có vốn 1 tỷ đồng, vay margin 500 triệu để mua cổ phiếu, tỷ lệ tài khoản sẽ được tính như sau:

Tỷ lệ tài khoản = 1.000.000.000 / (1.000.000.000 + 500.000.000) = 0,67

Khi nào bị call margin và bán giải chấp tại VPS?

Hiện nay tại VPS, tài khoản bị call margin khi tỷ lệ tài khoản thấp hơn 0,3. Tài khoản bị bán giải chấp khi tỷ lệ tài khoản thấp hơn 0,25. Khi tài khoản chạm ngưỡng 0,25, VPS sẽ thực hiện bán giải chấp để đưa tỷ lệ tài khoản về mức lớn hơn 0,3.

Nhà đầu tư xem bảng dưới đây để tính toán trước % giảm của cổ phiếu để tài khoản về ngưỡng call margin và ngưỡng bán giải chấp (force sell). Giả định tỷ lệ tài khoản ở ngưỡng call margin là 0,3 và force sell là 0,25.

Theo bảng trên, nếu nhà đầu tư có 1 đồng vốn và vay thêm 1 đồng margin (tỷ lệ tài khoản tại thời điểm vay là 0,5), giá cổ phiếu giảm 29%, tài khoản sẽ bị call margin, giá cổ phiếu giảm 33% thì tài khoản sẽ bị bán giải chấp.

Ví dụ chi tiết trường hợp bị call margin và force sell

Để biết khi nào tài khoản bị gọi ký quỹ hoặc bán giải chấp, chúng ta xem ví dụ sau:

Nhà đầu tư A tham gia đầu tư với số tiền 1 tỷ đồng và vay margin thêm 1 tỷ để mua cổ phiếu. Như vậy:

• Tài sản ròng: 1.000.000.000 VNĐ
• Tổng tài sản: 2.000.000.000 VNĐ

Tỷ lệ tài khoản = 1.000.000.000/(1.000.000.000 + 1.000.000.000) = 0,5

Giả sử, giá cổ phiếu nhà đầu tư đang sở hữu giảm 30%, khi đó:

• Tổng tài sản = 2.000.000.000 * (1 – 0,3) = 1.400.000.000 VNĐ
• Tài sản ròng = Tổng tài sản – Nợ = 1.400.000.000 – 1.000.000.000 = 400.000.000 VNĐ

Tỷ lệ tài khoản = 400.000.000 / 1.400.000.000 = 0,29

=> Tỷ lệ tài khoản dưới 0,3, VPS sẽ yêu cầu nhà đầu tư cần nộp thêm tiền hoặc bán bớt cổ phiếu để đưa tỷ lệ tài khoản về mức trên 0,3.

Giả sử cổ phiếu nhà đầu tư đang sở hữu giảm 35%, khi đó:

• Tổng tài sản = 2.000.000.000 * (1 – 0,35) = 1.300.000.000 VNĐ
• Tài sản ròng = Tổng tài sản – Nợ = 1.300.000.000 – 1.000.000.000 = 300.000.000
• Tỷ lệ tài khoản = 300.000.000 / 1.300.000.000 = 0,23

=> Tài khoản về dưới ngưỡng 0,25, VPS sẽ tự động bán 1 phần cổ phiếu của nhà đầu tư để đưa tỷ lệ tài khoản về ngưỡng trên 0,3.

*Lưu ý: tùy từng thời điểm, VPS quy định ngưỡng call margin và ngưỡng bán giải chấp khác nhau.

Xem danh mục chứng khoán ký quỹ trên Web VPS SmartOne

Để xem các cổ phiếu được giao dịch ký quỹ trên web VPS SmartOne, bạn làm theo các bước sau:

1. Đăng nhập vào website https://smartone.vps.com.vn/
2. Tại màn hình đầu tiên sau đăng nhập, nhấp vào mục DANH MỤC CK KÝ QUỸ như hình bên dưới:

Sau đó, hệ thống sẽ hiển thị danh sách các mã chứng khoán đang được phép giao dịch ký quỹ tại VPS. Bạn có thể tìm Mã chứng khoán, xem thông tin Tên công ty, Sàn, Tỷ lệ ký quỹ và nút đặt lệnh mua.

XEM THÊM:

• Người nắm giữ cổ phiếu nên làm gì khi vàng tăng giá?
• Cách đọc bảng giá chứng khoán và tìm thông tin doanh nghiệp
• Chứng khoán là gì? Tư duy đúng trong đầu tư chứng khoán
• Phương pháp cộng nến nhật
• Mẫu hình nến dẫn dắt cảm xúc của nhà đầu tư
• Candlestick – Mô Hình Nến, Sự tương quan giữa nến tuần và nến ngày