Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là một tập hợp bao gồm những người mua và người bán cổ phiếu (hay chứng khoán), thứ đại diện cho quyền sở hữu của họ đối với một doanh nghiệp. Những khoản đầu tư trên thị trường chứng khoán hiện nay hầu hết được thực hiện thông qua môi giới và phần mềm giao dịch điện tử.

Hiểu về thị trường chứng khoán

Cổ phiếu được mua bán trên thị trường chứng khoán, nơi tập hợp người mua và người bán cổ phiếu trong các công ty niêm yết công khai. Thị trường chứng khoán hoạt động giống như hoạt động đấu giá, người mua đưa ra mức giá cao nhất mà họ sẵn sàng trả và người bán đưa ra mức giá thấp nhất mà họ sẵn sàng chấp nhận. Giá thị trường của cổ phiếu sẽ nằm giữa giá mua và bán.

Thị trường chứng khoán hoạt động rất phức tạp, nhưng tất cả đều dựa trên một khái niệm đơn giản – mọi thị trường chứng khoán đều giúp kết nối người mua và người bán theo một bộ quy tắc chung.

Thị trường chứng khoán là nơi bạn có thể tiếp cận cổ phiếu của các công ty đại chúng. Giá cổ phiếu có thể thay đổi nhanh chóng.

Ba hoạt động chính trên thị trường chứng khoán

Mua cổ phiếu

Tất cả các nhà đầu tư nhỏ lẻ và các nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp đều có thể mua cổ phiếu của các công ty.

Bán cổ phiếu

Mọi giao dịch mua bán cổ phiếu đều có người mua và người bán tham gia.

Phát hành cổ phiếu

Nếu một công ty muốn huy động tiền, công ty đó có thể đồng ý bán một phần quyền sở hữu của mình trên thị trường chứng khoán. Đây là hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (“IPO”). Nếu một công ty đại chúng hiện tại muốn huy động tiền, công ty có thể tiếp tục phát hành cổ phiếu thông qua đợt phát hành thứ cấp ra công chúng. Trong cả hai trường hợp, sau khi cổ phiếu được phát hành, nhà đầu tư đều có thể mua hoặc bán cổ phiếu.

Cổ phiếu không phải là mặt hàng duy nhất được mua hoặc bán trên thị trường chứng khoán. Các “chứng khoán” khác, chẳng hạn như chứng chỉ quỹ ETF cũng được giao dịch trên thị trường này.

Có rủi ro trên thị trường chứng khoán không?

Câu trả lời là Có. Nếu bạn đầu tư vào thị trường chứng khoán, bạn phải lưu ý cả rủi ro ngắn hạn và dài hạn. Giá cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm. Đôi khi giá cổ phiếu có thể tăng lên nhiều lần, nhưng cũng có thể giảm xuống 0đ và điều này có thể dẫn đến thua lỗ. Trước rủi ro này, bạn nên có một chiến lược đầu tư tốt giúp định hướng các quyết định của bạn.

Khi mọi người nói “thị trường chứng khoán tăng” có nghĩa là gì?

Cổ phiếu của hàng nghìn công ty được giao dịch trên thị trường chứng khoán. Để hiểu điều gì xảy ra với cổ phiếu nói chung tại bất kỳ thời điểm nào, bạn sẽ nhận thấy rằng mọi người thường xem các chỉ số thị trường chứng khoán, chẳng hạn như “ Chỉ số VNINDEX” hoặc “ Chỉ số VN30”. VN30 là chỉ số trung bình có trọng số của 30 công ty giao dịch công khai lớn nhất được ở Việt Nam theo giá trị vốn hóa thị trường và thanh khoản. Khi VN30 tăng, bạn có thể nghe được là “thị trường chứng khoán tăng”. Khi VN30 giảm, bạn sẽ nghe các nhà đầu tư nói “thị trường chứng khoán giảm”.

Thị trường chứng khoán hoạt động như thế nào?

Vai trò chính của thị trường chứng khoán là kết nối người mua và người bán để mua bán cổ phiếu.

Người mua muốn trả giá thấp nhất có thể. Bạn có thể đặt giá mà bạn sẵn sàng trả cho một cổ phiếu. Giá cao nhất trở thành sẽ được ưu tiên khớp lệnh đầu tiên. Người bán thì muốn bán với giá cao nhất. Bạn có thể đặt lệnh bán cổ phiếu với mức giá mà bạn mong muốn. Giá bán thấp nhất sẽ được ưu tiên khớp lệnh đầu tiên.

Khi bạn quan sát một cổ phiếu, bạn sẽ nhận thấy giá cổ phiếu thay đổi. Giá cổ phiếu có thể thay đổi nhanh hay chậm dựa trên số lượng nhà đầu tư muốn mua hoặc bán cổ phiếu và số lượng giao dịch được thực hiện. Đồng thời, giá cổ phiếu biến động dựa trên tình hình kinh tế, chính trị và tin tức cụ thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán nói chung và doanh nghiệp nói riêng.

Những ai tham gia thị trường chứng khoán?

Dưới đây là các đối tượng tham gia chính trên thị trường:

Các nhà đầu tư

Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán các cổ phiếu thông qua tài khoản chứng khoán. Khi bạn đặt lệnh mua bán, lệnh đó sẽ được gửi đến các sàn giao dịch – nơi các giao dịch được thực hiện.

Công ty chứng khoán

Công ty chứng khoán tham gia các hoạt động như môi giới chứng khoán, tự doanh, quản lý danh mục đầu tư, tư vấn đầu tư…

Tổ chức phát hành chứng khoán

Tổ chức phát hành chứng khoán tham gia hoạt động niêm yết cổ phiếu của các công ty lên thị trường.

Ủy ban chứng khoán

Uỷ ban chứng khoán thực hiện chức năng tổ chức và quản lý của Nhà nước, quản lý cấp phép, đăng ký phát hành, thanh tra, giám sát các hoạt động giao dịch để đảm bảo thị trường hoạt động ổn định, công bằng và minh bạch.

Sở giao dịch chứng khoán

Sở giao dịch chứng khoán (hay còn gọi là sàn chứng khoán) thực hiện chức năng quản lý, điều hành hoạt động mua bán chứng khoán, công bố thông tin, kiểm tra giám sát các hoạt động giao dịch và một số nhiệm vụ khác. Tại Việt nam có 3 sàn chứng khoán là HOSE, HNX và UpCom.

Các nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức là động lực của thị trường chứng khoán – họ là những người muốn mua hoặc bán cổ phiếu.

Một số ví dụ về thị trường chứng khoán trên thế giới

Hai thị trường chứng khoán lớn nhất thế giới dựa trên giá trị vốn hóa thị trường là ở Mỹ: Thị trường Chứng khoán New York và Nasdaq . Một loạt các sàn giao dịch chứng khoán nổi bật khác tồn tại trên toàn thế giới, bao gồm Euronext (với các thị trường ở Amsterdam, Brussels, Dublin, Lisbon và Paris), Sở giao dịch chứng khoán Bombay ở Mumbai, TMX Group ở Toronto, Deutsche Boerse ở Frankfurt, Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến, và Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải.

Nguồn gốc của thị trường chứng khoán

Trong những năm 1600, các nhà thám hiểm châu Âu đã huy động tiền bằng cách bán cổ phần trong các dự án kinh doanh của công ty họ. Các nhà đầu tư sẽ mua cổ phiếu để thu lợi nhuận từ các nhiệm vụ của các nhà thám hiểm, giống như việc công ty tìm kiếm và mua các loại gia vị nước ngoài để mang về và bán ở châu Âu. Công ty Đông Ấn Hà Lan là một trong những công ty đầu tiên làm điều này, chào bán cổ phiếu của chính mình trên thị trường chứng khoán của Amsterdam. Việc giao dịch những cổ phiếu này đã hình thành nên một số thị trường chứng khoán đầu tiên.

Lịch sử của thị trường chứng khoán hiện đại

Thị trường chứng khoán hiện đại đầu tiên là ở London. Việc thiếu sự giám sát theo quy định, sự gia tăng số lượng đầu tư và thiếu minh bạch trong công bố thông tin công ty đã dẫn đến sự biến động lớn, rủi ro và gian lận. Từ đó dẫn đến sự hình thành của Sở giao dịch chứng khoán London vào năm 1773 giúp cổ phiếu được giao dịch minh bạch và công bằng hơn cho các nhà đầu tư.

Sàn NYSE

Tại Mỹ, sàn giao dịch chứng khoán hiện đại đầu tiên được thành lập ở Philadelphia vào năm 1790. Hai năm sau, Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE) được thành lập theo kết quả của Thỏa thuận Buttonwood, được ký kết bởi 24 nhà kinh doanh chứng khoán bên ngoài Phố Wall. Sàn giao dịch NYSE là cột một Mốc lịch sử Quốc gia. Nó được biết đến với tiếng chuông lớn rung lên vào mỗi buổi sáng (lúc 9:30 sáng) và buổi chiều (lúc 4:00 chiều) để đánh dấu thời gian mở cửa và đóng cửa của ngày giao dịch.

Sàn Nasdaq

Năm 1971, Nasdaq bắt đầu giao dịch với tư cách là thị trường chứng khoán điện tử đầu tiên trên thế giới. Đón đầu công nghệ, Nasdaq cũng trở thành thị trường chứng khoán đầu tiên ở Mỹ giao dịch trực tuyến. Nasdaq hiện là sàn chứng khoán thu hút được rất nhiều các công ty công nghệ niêm yết cổ phiếu.

Bạn đã sẵn sàng đầu tư? Mở tài khoản online trong vòng 5 phút, miễn phí giao dịch 60 ngày đầu tiên tại VPS: Mở tài khoản chứng khoán VPS.