Hiệu ứng Dunning – Kruger trong đầu tư

Hiệu ứng Dunning – Kruger là gì

Hiệu ứng Dunning-Kruger là một loại thiên kiến nhận thức được hai nhà tâm lý học David Dunning và Justin Kruger mô tả lần đầu tiên vào năm 1999. Nó xảy ra khi những người có trình độ kiến thức, kỹ năng hoặc năng lực thấp trong một lĩnh vực cụ thể đánh giá quá cao khả năng và kiến thức của họ.

Nói cách khác, những người không biết họ đang nói về điều gì có xu hướng nghĩ rằng họ biết mình đang nói về điều gì. Đồng thời, các chuyên gia trong một lĩnh vực lại có suy nghĩ đánh giá thấp kiến thức và năng lực của chính họ. Đây là một phần lý do tại sao phát hiện của Dunning và Kruger tương tự như hội chứng kẻ mạo danh, theo đó những người đạt thành tích cao bắt đầu nghi ngờ khả năng của họ.

Trong lĩnh vực tài chính và đầu tư, những người đánh giá quá cao kiến thức và khả năng của mình có thể đưa ra những quyết định đầu tư thiếu khôn ngoan hoặc quá mạo hiểm có thể dẫn đến thua lỗ đáng kể. Ví dụ, hiệu ứng này xảy ra khi mọi người cảm thấy tự tin vào khả năng dự đoán xu hướng thị trường hoặc hiểu biết đối với các công cụ tài chính phức tạp, mặc dù họ thiếu kiến thức chuyên môn.

Ảnh hưởng của hiệu ứng Dunning – Kruger

Hiệu ứng Dunning-Kruger có thể ảnh hưởng đáng kể đến các quyết định tài chính và chiến lược đầu tư. Các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm có thể đánh giá quá cao khả năng của họ trong việc lựa chọn cổ phiếu, phân tích công ty hoặc dự đoán xu hướng thị trường, dẫn đến lựa chọn đầu tư kém và tiềm ẩn tổn thất tài chính. Điều này cũng bao gồm việc không nhận ra những rủi ro có thể xuất hiện nhưng không được nhận ra. Những người đánh giá quá cao khả năng của mình có thể phớt lờ lời khuyên của chuyên gia, chẳng hạn như từ một cố vấn tài chính, đặc biệt nếu lời khuyên đó đi ngược lại những quan niệm đã định trước của họ.

Cách để tránh ảnh hưởng từ hiệu ứng Dunning – Kruger

Để phòng ngừa hiệu ứng Dunning-Kruger, điều quan trọng là phải tìm kiếm những quan điểm đa dạng, nhận ra những hạn chế của bản thân, đồng thời cởi mở đón nhận phản hồi và phê bình mang tính xây dựng. Vừa khiêm tốn và phải nhận thức đầy đủ về khả năng và kiến thức thực tế của bản thân có thể khó khăn, nhưng quan trọng là phải tránh những cạm bẫy được mô tả ở trên.

Tương tác với đồng nghiệp, cố vấn và chuyên gia về hoạt động đầu tư cũng có thể giúp xây dựng sự hiểu biết chính xác hơn về kiến thức và khả năng của một người. Đừng cho rằng bạn vượt trội hoặc biết nhiều hơn những người được đào tạo chuyên môn và có chứng chỉ trong một lĩnh vực. Thật vậy, giáo dục và đào tạo là cách tốt nhất để có được nền tảng kiến thức thực tế cần thiết để đưa ra những tuyên bố của chuyên gia.

Hơn nữa, các chuyên gia, cố vấn tài chính có thể thiết lập các hướng dẫn và quy tắc rõ ràng cho quy trình ra quyết định mà các cá nhân phải tuân theo bất kể họ nghĩ họ biết gì, đồng thời tạo cơ hội cho các chuyên gia hợp tác và chia sẻ kiến thức cũng như chuyên môn.