Hiệu ứng tâm lý sở hữu trong đầu tư

Hiệu ứng tâm lý sở hữu là gì

Hiệu ứng tâm lý sở hữu (endowment effect) là một loại thiên kiến về cảm xúc khiến các cá nhân định giá một tài sản mà họ sở hữu cao hơn một mức phi lý so với giá thị trường của nó. Trong tài chính hành vi, hiệu ứng sở hữu mô tả một tình huống mà nhà đầu tư thường sẽ định giá tài sản mà họ đang nắm giữ ở một mức giá cao hơn so với thực tế, nhưng đồng thời với những tài sản tương tự họ lại đưa ra một mức định giá thấp hơn hẳn. Loại hành vi này thường được kích hoạt với các vật phẩm có ý nghĩa cảm xúc hoặc gắn liền với biểu tượng của cá nhân. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra chỉ vì cá nhân đang sở hữu tài sản đó.

Ảnh hưởng của hiệu ứng tâm lý sở hữu

Những người được thừa kế cổ phiếu thể hiện hiệu ứng sở hữu bằng cách từ chối thoái vốn/bán lại những cổ phiếu đó, ngay cả khi chúng không phù hợp với khả năng chấp nhận rủi ro hoặc mục tiêu đầu tư của cá nhân đó và có thể ảnh hưởng xấu đến danh mục đầu tư. Việc xác định xem việc bổ sung các cổ phiếu này có tác động tiêu cực đến việc phân bổ tài sản tổng thể hay không là điều cần thiết phải thực hiện.

Nhiều công ty cố gắng khai thác hiệu ứng sở hữu vì lợi ích của họ. Chẳng hạn, họ có thể nghĩ ra các chiến lược thu hút khách hàng, sau đó tận dụng hiệu ứng sở hữu khi biết rằng người tiêu dùng sẽ khó rời bỏ. Ví dụ các công ty có thể cung cấp bản dùng thử miễn phí cho người tiêu dùng. Khi mọi người dùng thử một sản phẩm, họ có thể trở nên gắn bó với sản phẩm đó và coi đó là thứ mà họ sở hữu, khiến họ có nhiều khả năng mua sản phẩm đó hơn. Cảm xúc tương tự này có thể được cảm nhận trong các ưu đãi trong thời gian giới hạn, trong đó người tiêu dùng phải đối mặt với cảm giác cấp bách phải mua một sản phẩm dưới ảnh hưởng của hiệu ứng sở hữu.

Cách để triệt tiêu ảnh hưởng từ hiệu ứng sở hữu

Một nhà đầu tư phải lưu ý để tránh hiệu ứng sở hữu. Họ phải hành động có chủ ý hoặc cẩn thận để hiểu tài sản mà họ nắm giữ và những ám ảnh, kỳ vọng của họ với tài sản đó. Đầu tiên, nhà đầu tư phải có chiến lược đầu tư rõ ràng. Có một chiến lược đầu tư rõ ràng có thể giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định khách quan về thời điểm mua và bán các khoản đầu tư. Bằng cách có sẵn một kế hoạch, các nhà đầu tư có thể tránh bị ràng buộc về mặt cảm xúc với các khoản đầu tư cá nhân.

Để đưa ra quyết định khách quan, điều quan trọng là phải có các tiêu chí rõ ràng về thời điểm mua và bán các khoản đầu tư. Điều này có thể bao gồm đặt giá mục tiêu, khoảng thời gian hoặc số liệu cụ thể về lãi lỗ. Bởi vì có thể khó bán nếu tài sản đang sinh lãi, các nhà đầu tư phải có một kế hoạch cụ thể và không bị cuốn vào hiệu suất. Mặc dù một nhà đầu tư luôn có thể thay đổi các tiêu chí mà họ sử dụng để mua và bán, nhưng nếu không có các tiêu chí rõ ràng thì nhà đầu tư sẽ rơi ngay vào bẫy tâm lý.